Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon Nedir?
Fizik Tedavi: hareket kusurlarını düzeltmeyi veya hareket yeteneğini yeniden kazandırmayı amaçlar. Kişinin hastalığı sebebi ile karşılaştığı tüm bedensel yetersizliklerini yenmesine ve kendi kendine yeter duruma gelmesine yardımcı olur.
Bundan sonra rehabilitasyon amaçlanır. Rehabilitasyon; kişinin doğuştan veya sonradan herhangi bir nedenle oluşan kalıcı veya geçici yetersizliklerinin, kaybedilmiş ya da kısıtlanmış hareket kapasitesinin belirlenerek medikal, cerrahi, fiziksel yöntemler ve yardımcı cihazlarla tamamen ya da kısmen giderilmesini amaçlar. Kişinin günlük yaşamda fiziksel ve sosyal yönden mümkün olduğunca tam bağımsız duruma gelmesine yardımcı olur.
Kişinin fiziksel engeli ya da yetersizlikleri dâhilinde çalışmaya teşvik edilmesi ve topluma yeniden kazandırılması amaçlanır. Çünkü fiziksel hastalıklar geçiren insanların bazıları henüz sahip oldukları engel ve yetersizliklerle hayata alışamazlar. Rehabilitasyon uygulamaları onları sosyal yaşama hazırlar.
Fizyoterapi Ünitemizde:
Tıbbi tanısı konan kişi fizyoterapiste geldiğinde kişinin öyküsü alınıp genel durumu, yapabildikleri ve yapabilecekleri değerlendirildikten sonra kişiden ya da aileden beklentiler öğrenilir.
Fizyoterapide öncelikle var olan beceriler korunarak normal gelişim basamakları referansında ilerleme hedeflenir. Uygulamalar istemsiz kasları gevşetmek, zayıf kasları güçlendirmek, eklem kısıtlılıklarını engellemek, eklemlerde aktif hareketleri arttırmak, meydana gelebilecek deformasyonların önüne geçmek veya ilerlemesini engellemek, çocuğun fonksiyonel becerilerini en üst seviyeye çıkarmak gibi unsurlardan oluşmakta ve böylelikle günlük yaşamda bağımsızlığı sağlamak ve yaşam kalitesini arttırmak amaçlanmaktadır. Çocuk için gerekli olabilecek ortez (yardımcı cihaz) değerlendirmesi fizyoterapist tarafından yapılır, çocuğun ihtiyacı olduğu düşünüldüğünde uygun hekime yönlendirme fizyoterapist tarafından yapılabilmektedir.
Fizyoterapi ve rehabilitasyonda başarıyı sağlayabilmede fizyoterapistin yanı sıra ailenin de katkısı, uygun görülen ev programının düzenli uygulanması ve önerilere uyulması oldukça önemlidir.
Fedakarlık ve sabır gerektiren bu yolda çocuk odaklı, uzmanlarla iş birliği içerisinde yılmadan ilerlendiği taktirde başarı bizimle olacaktır.
Kurumumuzda fizyoterapi alanında,
Serebral Palsi
Serebral palsi (SP), diğer adıyla beyin felci, doğum öncesinde, sırasında veya sonrasında merkezî sinir sisteminin hareket işlev alanlarının hasar görmesinden dolayı oluşan, beyin ve kaslar arasındaki iletişimi etkileyerek vücudun hareket ve duruşunda kalıcı bir eşgüdüm bozukluğuna yol açan bir terimdir. Serebral palsi kas hareketlerini etkilemekle birlikte, kaslardaki ya da sinirlerdeki bir problemden kaynaklanmaz. Beynin, kas hareketlerini kontrol eden bölgelerinde söz konusu olan anormalliklerden kaynaklanır. Beynin oksijensiz kalması sonucu olabileceği düşünülmektedir. Hastalık değildir, tedavisi yoktur, ancak etkisinin en aza indirilmesi söz konusudur. Bu da fizyoterapi, ergoterapi, çocuk gelişim uzmanının hazırladığı gelişim destek programları ve aileye vereceği danışmanlık, cerrahî müdahaleler ve medikal cihazlama ile sağlanır.
Serebral palsiye neden olabilecek risk faktörlerinden bazıları şunlardır:
*Gebelikte madde ya da ilaç kullanımı
*Gebelikte yetersiz beslenme
*Gebelikte geçirilen enfeksiyonlar
*Çoğul gebelikler
*Prematüre doğum
*Düşük doğum ağırlığı
*Doğum sırasında bebeğin beynine yeterli oksijen gitmemesi
*Menenjit (beyin zarı iltihabı)
*Beyin kanaması
*Kafa travmaları
Bu tarz risk faktörleri görülen bebeklere fiziki muayene ile tanı konulur. Fakat bebek 6 ile 12 aylık olana kadar tanı konulamaz. Bu süreç içerisinde ebeveynlerin çocuklarını gözlemlemeleri ve gelişiminde en ufak bir sapmaya şahit olduklarında doktora başvurmaları gerekmektedir.
Serebral palsinin başlıca belirtileri şunlardır:
*Kollarda veya bacak kaslarında abartılı refleksler
*Görme, duyma ve konuşma bozuklukları
*Salyasını tutmakta güçlük çekme
*İnce ve kaba motor kaslarda gerilik
*Göz bebeğinde düzensiz titremeler
*Yürümede bozukluk
Her yetersizlik grubunda olduğu gibi serebral palside de erken tanı ve erken müdahale önemlidir. Serebral palsi görülen çocukların eğitimindeki öncelikli amaç uygun tedavi ve rehabilitasyon yaklaşımları ile çocuğun kazanabileceği en üst bağımsızlık düzeyini kazanmasıdır.
SEREBRAL PALSİDE FİZYOTERAPİ
Serebral palsi beynin bir bölgesindeki hasar nedeniyle ortaya çıkan postüral-kas kontrol yetersizliğini anlatan bir terimdir. Serebral palsi terimi, yaşamın erken döneminde ortaya çıkan ve gelişmekte olan beyni etkileyen sorunları tanımlamak için kullanılır.
CP ilerleyici değildir ancak çocuk beyindeki etkilenim ile gelişmek zorunda olduğu için özellikle yürüme bozukluğu, denge kurma ve hareketlerindeki güçlük zamanla artabilir. Ancak, çocuk yaş ilerledikçe uygun tedavi yaklaşımlarının katkı ve desteği ile bu sorunlara uyum sağlamayı onlarla başa çıkmayı öğrenebilir. Tedavi, hastalığı tamamen yok edemese de anlamlı iyileşmeler sağlar.
Bu nedenle erken tanı, kalıcı bozukluklara ve engele neden olmadan tedaviye ve rehabilitasyona başlanması açısından büyük önem taşır.
Serebral palsili çocuklarda güçsüzlük, sertlik, yavaşlık, titreme ve denge bozukluğu gibi pek çok sorun gözlenebilir. Sorunlar hafiften ağıra değişiklikler gösterebilir. CP değişik tiplerde görülebilir. En sık görülen tip Spastik CP dir. Spastisite kasların tutuk ve gergin olmasıdır.
Türkiye’de her bin çocuktan yaklaşık 4’ ü CP olarak belirtilmiştir. Günümüzde, tüm serebral palsilerin yaklaşık %75’inin hamilelik sırasındaki nedenlere, %10-15’inin zorlu doğum ve yeni doğan dönemindeki rahatsızlıklara bağlı olduğu, geri kalan %10’un ise yaşamın erken haftalarındaki kaza ve hastalıklara bağlı ortaya çıktığı bilinmektedir.
CP’ ye eşlik eden bazı sağlık problemleri olabilir. İşitme-konuşma problemleri, görme problemleri, duyu- algı ve öğrenme sorunları, epilepsi(nöbet), yutma- salya ve beslenme-kabızlık problemleri, ortopedik problemler, mide-idrar yolu-akciğer enfeksiyonları, bunlardan bazılarıdır.
CP tedavisi bir ekip işidir. Bu ekibin en önemli parçası kişi ve ailesidir.